W Królewcu podczas fazy całkowitej J.Berkowski uzyskał pierwszy w historii obraz fotograficzny (tzw. dagerotyp) całkowicie zaćmionego Słońca.
Nawet „niedzielni” obserwatorzy nieba wiedzą, że co roku spodziewać się można roju meteorów, po którym można oczekiwać nawet 100 zjawisk na godzinę w czasie przyjemnych, ciepłych, lipcowo-sierpniowych nocy. Ich największa wydajność to stosunkowo krótki okres czasu tuż przed połową sierpnia.
RYS HISTORYCZNY
Obserwujemy je już co najmniej prawie 2000 lat, a najstarsze chińskie zapiski o obserwacjach pochodzą z 36 roku naszej ery. Liczne wzmianki pojawiają się w chińskich, japońskich i koreańskich relacjach między ósmym a jedenastym stuleciem ale tylko sporadyczne odniesienia znajdujemy w późniejszych wiekach. Nazywane są „łzami świętego Wawrzyńca” ponieważ 10 sierpnia jest dniem jego męczeńskiej śmierci i datą festiwalu tego świętego we Włoszech. W 1839 roku po raz pierwszy Eduard Heis określił maksymalną ilość meteorów na godzinę (160). Od tej pory, co roku prowadzone są obliczenia ZHR.
Obserwacje i obliczenia poczynione między 1864 i 1866 rokiem przez GV Schiaparelliego pozwoliły wykazać związek między rojem a okresową kometą 109P/Swift-Tuttle, która została odkryta w 1862 roku i było to pierwsze powiązanie roju meteorów z kometą (tuż później Schiaparelli powiązał Leonidy z kometą Tempel–Tuttle). Ostatnie pojawienie się komety 109P/Swift-Tuttle miało miejsce w 1992 roku. Nie było to spektakularne zjawisko ale dawało nadzieję na wysyp meteorów rok później. W sierpniu 1993 roku obserwatorzy z całego świata donosili o 200 do 500 meteorów na godzinę!
RADIANT
Sprawa radiantu Perseidów jest nieco skomplikowana. Główny radiant znajduje się w pobliżu gwiazdy Eta Persei, ale inne radianty wydają się być aktywne w tym samym czasie. Już w 1879 roku W. F. Denning wskazał na istnienie dwóch równoległych rojów z okolic Chi i Gammy Persei. Ten ostatni rój jest jednym z najbardziej aktywnych rojów wtórnych w XX wieku. Jednym z najnowszych przykładów złożoności roju Perseidów są trzy badania przeprowadzone w latach 1969-1971 przez obserwatorów na Krymie. Oprócz głównego radiantu w pobliżu Ety Persei potwierdziły one istnienie radiantów pobliżu Chi i Gamma Persei, jak również drobne „ogniska” pobliżu Alfy i Bety Persei. Te ostatnie są zwykle krótkotrwałe i poruszają się prawie równolegle do głównego radiantu.
KIEDY?
Ziemia na swojej orbicie napotyka pozostałości komety Swift-Tuttle od 17 lipca do 24 sierpnia jednak w najbardziej „zatłoczonym” miejscu znajduje się co roku około 12 sierpnia. Oznacza to, że najwięcej meteorów zobaczymy właśnie w okolicach tej daty, ale mniejsze ilości można złapać przez około dwa tygodnie przed maksimum i niecałe dwa tygodnie po nim. Gwiazdozbiór Perseusza najlepiej widoczny będzie w drugiej połowie nocy.
Odkryty 23 września 1846 Neptun jest jedyną planetą, której istnienie wykazano nie na podstawie obserwacji nieba, ale na drodze obliczeń matematycznych. Niespodziewane zmiany w ruchu orbitalnym Urana doprowadziły astronomów do wniosku, że podlega on perturbacjom pochodzącym od nieznanej planety. Neptun został następnie zaobserwowany przez Johanna Galle w miejscu przewidzianym przez Urbaina Le Verriera.
W 1923 Edwin Hubble wykonał dokładne zdjęcia M31 przy użyciu największego wówczas, 2,5-metrowego teleskopu zwierciadlanego. Szukając na nich gwiazd nowych, przypadkowo odnalazł na jednym z nich gwiazdę zmienną. Zdjęcie, na którym ją zaznaczył, jest jedną z najbardziej znanych astronomicznych fotografii. Odnajdując kolejne, zidentyfikował je jako cefeidy, co pozwoliło mu obliczyć odległość do Galaktyki Andromedy.
Powyżej zdjęcie słynnej cefeidy z teleskopu Hubble’a.
Drakonidy (DRA) zwane też Giacobinidy – coroczny stały rój meteorów o aktywności między 6 października a 10 października i maksimum przypadającym na 8 października.
Ich radiant znajduje się w gwiazdozbiorze Smoka. Są pozostałością komety 21P/Giacobini-Zinner, ich wzmożoną aktywność obserwuje się w latach powrotu komety w okolice Słońca.
Największy księżyc Neptuna został odkryty przez Williama Lassella 10 października 1846 roku, zaledwie 17 dni po odkryciu samej planety.
Maksimum aktywności tego roju występuje zwykle w okolicach 21-22 października. Jest ono przy tym bardzo szerokie – kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt małych meteorów na godzinę możemy obserwować między 19 a 24 października. Trzeba przy tym zaznaczyć, że Orionidy najlepiej obserwować w drugiej połowie nocy. Wtedy bowiem radiant roju (czyli miejsce, z którego zdają się wybiegać jego meteory), leżący na granicy gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt, znajduje się wysoko nad horyzontem.
Orbita komety Halley’a, która jest ciałem macierzystym Orionidów, przecina się z orbitą Ziemi w dwóch miejscach. Materiał pozostawiony przez kometę w jednym z tych miejsc daje meteory z roju Eta Aquarydów, a w drugim z roju Orionidów. W tym drugim przypadku materiał kometarny jest rozrzucony na tak dużym obszarze, że Ziemia przechodzi przez niego od 2 października do 7 listopada. W tych właśnie dniach na niebie możemy obserwować meteory z roju Orionidów. Są to zjawiska bardzo szybkie, bo wchodzą w naszą atmosferę z prędkością 66 km/s.
NAJNOWSZE KOMENTARZE