Konkurs Wiedzy Astronomicznej – FINAŁ
UKŁAD SŁONECZNY
1. Powierzchnia Marsa jest:
a) zbliżona do powierzchni Euroazji
b ) zbliżona do powierzchni obu Ameryk
c) niewiele mniejsza niż powierzchnia wszystkich lądów na Ziemi
d) niewiele większa niż powierzchnia wszystkich lądów na Ziemi
e) niewiele większa niż powierzchnia wszystkich oceanów na Ziemi
2. Wskaż prawdzie zdanie:
a) Wszystkie planety okrążają Słońce zgodnie z kierunkiem jego własnej rotacji
b ) 6 z 8 planet okrąża Słońce zgodnie z kierunkiem jego własnej rotacji
c) Połowa planet okrąża Słońce zgodnie z kierunkiem jego własnej rotacji
d) Wszystkie planety okrążają Słońce w kierunku odwrotnym do jego własnej rotacji
3. Ile księżyców Saturna posiada równowagę hydrostatyczną?
a) 3
b ) 4
c) 5
d) 7
4. Które dwa ze wymienionych zjawisk nie występują bądź nie występowały na Jowiszu?
a) Wielka Czerwona Plama
b) Wielka Biała Plama
c) Mała Czerwona Plama
d) Wielki Biały Owal
e) Wielka Ciemna Plama
5. Patrząc na Układ Słoneczny od południowej strony Ziemi w jakim kierunku obraca się Ziemia wokół własnej osi i w jakim krąży wokół Słońca:
a) Ziemia obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara i krąży wokół Słońca zgodnie z ruchem wskazówek zegara
b ) Ziemia obraca się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara i krąży wokół Słońca zgodnie z ruchem wskazówek zegara
c) Ziemia obraca się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara i krąży wokół Słońca przeciwnie do ruchu wskazówek zegara
d) Ziemia obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara i krąży wokół Słońca przeciwnie do ruchu wskazówek zegara
GŁĘBOKI KOSMOS/ASTROFIZYKA/KOSMOLOGIA
6. Pierwsze pozasłoneczne źródło promieniowania rentgenowskiego, odkryte przez człowieka to:
a) Cygnus X-1
b) Cygnus X-3
c) Scorpius X-1
d) Hercules X-1
e) Sagitarius X-1
7. Kiedy w Polsce najlepiej widoczna jest druga pod względem jasności gromada kulista na niebie?
a) Zimą
b ) Wiosną
c) Latem
d) Jesienią
e) Nie jest widoczna z Polski
8. Wizualne jasności składników gwiazdy podwójnej wynoszą mA = 1mag i mB = 2mag. Jaka jest sumaryczna jasność gwiazdy?
a) około 3.0 mag
b) około 2.5 mag
c) około 1.2 mag
d) około 0.6 mag
9. Przy gwieździe o masie równej masie Słońca odkryto egzoplanetę o okresie obiegu równym 170 dni. Ile w przybliżeniu wynosi promień orbity tej planety?
a) 0.6 jednostki astronomicznej
b) 1.5 jednostki astronomicznej
c) 0.4 jednostki astronomicznej
d) 0.8 jednostki astronomicznej
10. Przestrzeń międzygwiazdowa nie jest zupełnie pusta – występuje w niej materia (gaz i pył) powodująca osłabianie docierającego do nas promieniowania gwiazd. Jest to tak zwana ekstynkcja miêdzygwiazdowa. Jakie dwa zjawiska mają największy wpływ na osłabianie promieniowania przez materię międzygwiazdową?
a) rozpraszanie promieniowania w różnych kierunkach oraz pochłanianie promieniowania o określonej długości fali zależnej od składu materii międzygwiazdowej
b ) rozpraszanie promieniowania w różnych kierunkach oraz pochłanianie promieniowania i następnie powtórna emisja energii w zakresie promieniowania podczerwonego
c) pochłanianie promieniowania o określonej długości fali zależnej od składu materii międzygwiazdowej oraz polaryzacja promieniowania przechodzącego przez materię międzygwiazdową
d) polaryzacja promieniowania przechodzącego przez materię międzygwiazdową i rozpraszanie promieniowania w różnych kierunkach
11. Wiadomo, że suma kątów trójkąta wynosi 180 stopni. Trójkąt sferyczny, to figura powstała z trzech łuków kół wielkich na sferze. Jest to figura często używana w astronomi sferycznej. Suma kątów trójkąta sferycznego:
a) jest zawsze mniejsza od 180 stopni
b ) jest zawsze większa od 180 stopni i zawsze mniejsza od 360 stopni
c) jest zawsze mniejsza od 540 stopni i może być większa od 360 stopni
d) jest zawsze większa od 360 stopni i może być mniejsza od 540 stopni
12. Jasność pewnej jednorodnej mgławicy oddalonej od nas o 100 lat świetlnych wynosi 10mag, a jej powierzchnia kątowa to 100 sekund kwadratowych, stąd wynika jej jasność powierzchniowa równa 15mag/arcsec^2. Jaka byłaby jasność powierzchniowa tej samej mgławicy oddalonej od nas o 50 lat świetlnych? Pomijamy wpływ materii międzygwiazdowej na promieniowanie.
a) 7.5mag/arcsec^2
b ) 9.2mag/arcsec^2
c) 14.3 mag/arcsec^2
d) 15mag/arcsec^2
13. Pewna gromada kulista zawiera 100 000 gwiazd o jasności absolutnej równej jasności Słońca. Jaka jest obserwowana jasność tej gromady, jeśli jest oddalona od nas o 10kpc?
a) około 5.1mag
b ) około 5.6mag
c) około 6.4mag
d) około 7.2mag
14. Paralaksa pewnej gwiazdy wynosi 0.25″, jej roczny ruch własny to 10″. Jaka jest prędkość tangencjalna tej gwiazdy?
a) 19km/s
b) 59km/s
c) 101km/s
d) 190km/s
15. Najczęściej występującym pierwiastkiem chemicznym we Wszechświecie poza wodorem i helem jest:
a) Węgiel
b) Tlen
c) Żelazo
d) Azot
e) Sód
ASTRONAUTYKA
16. Mirosław Hermaszewski był pierwszym (i jedynym) Polakiem, który odbył lot w kosmos. Ile krajów miało swoich przedstawicieli w kosmosie wcześniej niż Polska?
a) 2
b) 3
c) 4
d) 5
e) 6
17. Ile afrykańskich krajów może się pochwalić lotem swojego obywatela w przestrzeń kosmiczną (bez Patricka Baudry’ego urodzonego w Kamerunie obywatela Francji)?
a) żaden
b ) 1
c) 2
d) 5
18. Satelita ROSAT prowadził badania w zakresie promieniowania:
a) Tylko Podczerwonego
b) Tylko Widzialnego
c) Tylko Rentgenowskiego
d) Tylko Ultrafioletowego
e) Rentgenowskiego i Ultrafioletowego
f) Podczerwonego i Ultrafioletowego
19. W którym roku wykonano i przesłano pierwsze zdjęcie Ziemi z orbity?
a) 1949
b ) 1955
c) 1959
d) 1961
e) 1963
20. Roboty Spirit i Opportunity wysłane do badania powierzchni Marsa wyposażone są w panele słoneczne, które potrafią dostarczyć na powierzchni Marsa maksymalnie około 140W mocy w czasie, kiedy promienie słoneczne padają prostopadle na panele. Jaką moc mogłyby te same panele dostarczyć na powierzchni Ziemi oświetlone promieniowaniem Słońca w ten sam sposób?
a) około 140W
b ) około 200W
c) około 280W
d) około 420W
HISTORIA ASTRONOMII I SPRZĘT ASTRONOMICZNY
21. Największy teleskop należący do Uniwersytetu Warszawskiego ma średnicę:
a) 60 cm
b ) 85 cm
c) 90 cm
d) 110 cm
e) 130 cm
22. Jaką ogniskową posiada największy teleskop znajdujący się na terytorium Hiszpanii?
a) 8 metrów
b ) 11,5 metra
c) 14,5 metra
d) 16,5 metra
e) 18,5 metra
23. W 1846 roku odkryto Neptuna. Za którą planetę Układu Słonecznego Neptun był wtedy uważany?
a) 7
b ) 9
c) 10
d) 13
24. W popularnym amatorskim teleskopie Synta 8″ zbudowanym w systemie Newtona ogniskowa zwierciadła głównego wynosi 1200mm. Okular o jakiej standardowej ogniskowej należy zastosować, aby obraz Jowisza (przyjmując przeciętną średnicę kątową około 40″) miał średnicę kątową w przybliżeniu taką, jak średnica kątowa Księżyca obserwowanego okiem nieuzbrojonym?
a) 32mm
b ) 25mm
c) 12mm
d) 6mm
25. W jakim celu na przełomie XVIII i XIX wieku stworzono tzw „Policję Nieba”, do której należeli m.in William Herschell i Charles Messier?
a) Znalezienie i skatalogowanie gwiazd o największym ruchu własnym.
b ) Znalezienie kolejnej planety za Uranem.
c) Znalezienie planety między Marsem a Jowiszem.
d) Pomiar paralaks heliocentrycznych najjaśniejszych gwiazd.
e) Szybkie wzajemne informowanie o odkrytych kometach.
NATURA GWIAZD
1. Gwiazdy nowe i supernowe obserwowane były wielokrotnie już w starożytności. Ale która gwiazda zmienna nie będąca gwiazdą wybuchową została odkryta jako pierwsza?
a) δ Cep,
b )δ Lib,
c) o Cet,
d) ρ Cas,
2. Podaj oznaczenie najjaśniejszej supernowej zaobserwowanej poza Galaktyką.
a) SN 1987A,
b ) SN 1993J,
c) SN 2005ap,
d) SN 2014J,
3. Kto w 1889 r., badając rozszczepienia linii spektralnych Mizara (ζ UMa), odkrył pierwszą gwiazdę spektroskopowo podwójną?
a) Edward Charles Pickering,
b ) Alvan Graham Clark,
c) William Henry Pickering,
d) Ejnar Hertzsprung.
4. W 2013 roku po raz pierwszy udało się powiązać wybuch supernowej z progenitorem, którym okazała się gwiazda Wolfa-Rayeta. Jakie oznaczenie ma ta supernowa?
a) SN 2013A,
b ) SN 2013ix,
c) SN 2013cu,
d) SN 2013C,
5. Gwiazda neutronowa w układzie podwójnym, widoczna przede wszystkim w zakresie rentgenowskim promieniowania elektromagnetycznego, na której okresowo dochodzi do niestabilnych wybuchów jądrowych to:
a) Polar rentgenowski,
b ) Kwazar rentgenowski,
c) Berster rentgenowski,
d) Magnetar rentgenowski,
