KALENDARZ

kwi
22
pon.
2024
Maksimum Lirydów
kwi 22 całodniowy

Lirydy – rój meteorów związany z kometą Thatchera (C/1861 G1). Ich radiant znajduje się na granicy gwiazdozbiorów Lutni i Herkulesa. Aktywność roju wypada pomiędzy 16 a 25 kwietnia z maksimum występującym w okolicach 21-22 kwietnia z aktywnością na poziomie ZHR=18. Prędkość Lirydów wynosi 49 km/s, są więc zjawiskami dość szybkimi.
Rój Lirydów jest pierwszym rojem, o którym wspominają starożytne kroniki. Najwcześniejsze wzmianki na temat jego aktywności można znaleźć już w chińskich zapiskach datowanych na rok 2000 p.n.e.

Wysoką aktywność tego roju odnotowano także w latach 687 i 15 p.n.e. W znacznie bliższych nam czasach Lirydy też popisywały się wysoką aktywnością. W roku 1803 obserwatorzy amerykańscy odnotowali maksimum z ZHR rzędu 700. W roku 1922 w Polsce obserwowano ZHRy z zakresu 360-600. Trochę niższe maksima z ZHR rzędu 100 odnotowano także w latach 1934, 1945, 1946 i 1982.

W ostatnich latach najwyższą aktywność Lirydów z ZHR=38 odnotowano w roku 2012. W Polsce, dzięki Pracowni Komet i Meteorów, udało się zorganizować dwie duże kampanie obserwacyjne poświęcone temu rojowi (lata 1996, 2004).

Pomimo tego, że Lirydy są rojem bardzo starym, wyróżniają się w miarę ostrym maksimum i krótkim okresem aktywności. Takie zachowanie roju zawdzięczamy orbicie ciała macierzystego roju – komecie Thather (C/1861 G1), która przecina się z ekliptyką pod kątem aż 80 stopni. Tak duże nachylenie powoduje, że meteoroidy z roju Lirydów są prawie wolne od perturbacji grawitacyjnych innych ciał Układu Słonecznego.

Wieczorem w Polsce radiant Lirydów wznosi się ledwie 10 stopni ponad horyzont. Tuż po zachodzie Słońca nie należy więc liczyć na wysokie liczby godzinne. Już jednak około godziny 21 UTC (23 czasu lokalnego) znajduje się on na wysokości 30 stopni, a do świtu wzniesie się nawet do 70 stopni.

 

maj
6
pon.
2024
Maksimum Eta Akwarydów
maj 6 całodniowy

Eta Akwarydy (η Akwarydy, ETA); (łac. eta Aquarids) – nazwa roju meteorów pochodząca od nazwy gwiazdozbiorze Wodnika (łac. Aquarius) z którego „promieniują” czyli posiadają tam swój radiant.

Zjawisko to można obserwować począwszy od 19 kwietnia do 28 maja, przy czym czas maksymalnej aktywności przypada na 6 maja.

Rój ten powstał na skutek przelotów w okolicy Słońca jednej z najsłynniejszych komet – komety Halleya.

Radiant roju jest nisko położony (rektascensja: 22h 32m, deklinacja: -1.0 stopnia) i wschodzi ponad horyzont około godziny 2:00 rano. Jest to czas, w którym można spodziewać się ciekawego widowiska, właśnie ze względu na niskie położenie radiantu. Można wtedy zauważyć „wystrzeliwanie meteorów w górę”.

Dodatkową cechą tego roju są stosunkowo długie smugi, pozostające na niebie przez „dłuższy” czas. W czasie maksimum roju, można spodziewać się ok. 60 meteorów na godzinę (ZHR=60, zmienne w granicach 45-80). Prędkość jaką osiągają „spadające gwiazdy” to około 66 km/s.

cze
21
pt.
2024
Początek astronomicznego Lata
cze 21 całodniowy

Lato astronomiczne rozpoczyna się w momencie przesilenia letniego i trwa do momentu równonocy jesiennej, co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 21 czerwca a 23 września (czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a w roku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień). Podczas lata astronomicznego dzienna pora dnia jest dłuższa od pory nocnej, jednak z każdą kolejną dobą dnia ubywa, a nocy przybywa – Słońce wschodzi coraz później i góruje na coraz mniejszych wysokościach ponad horyzontem.

cze
28
pt.
2024
Maksimum Czerwcowych Bootydów
cze 28 całodniowy

Czerwcowe Bootydy (JBO) – rój meteorów. Jego radiant znajduje się w gwiazdozbiorze Wolarza. Maksimum roju przypada na 28 czerwca, jego aktywność jest zmienna. Prędkość meteorów wynosi 14 km/s, przez co jest jednym z bardziej atrakcyjnych zjawisk astronomicznych.

Warto wiedzieć, że rój tent związany jest z kometą 7P/Pons-Winnecke, odkrytą 12 czerwca 1819 roku. Jest to kometa o dość przeciętnych rozmiarach, ponieważ jej średnica liczy około 5,2 km. Liczba zjawisk, jakie możemy obserwować co roku w ciągu jednej godziny, jest zmienna, a prędkość osiągana przez meteory wynosi około 14 km/s. Konstelację tę jest stosunkowo łatwo zlokalizować, ponieważ graniczy ona od zachodu z Wężem, Herkulesem oraz pozostałymi gwiazdozbiorami takimi, jak Smok, Warkocz Bereniki czy z dobrze wszystkim znaną konstelacją Wielkiej Niedźwiedzicy.

Rój ten znany jest od początku XX wieku, jego największa aktywność przypadała na lata 1916, 1921, 1927, 1998 i 2004.

lip
28
niedz.
2024
Maksimum Południowych delta Akwarydów
lip 28 całodniowy

Południowe delta Akwarydy, (Południowe δ Akwarydy, SDA) – rój meteorów aktywny od 12 lipca do 19 sierpnia. Jego radiant znajduje się w gwiazdozbiorze Wodnika cztery stopnie na zachód od gwiazdy δ Wodnika.

Maksimum roju przypada na 28 lipca, jego aktywność jest wysoka, a obfitość roju wynosi 20 meteorów/h. Prędkość meteorów z roju wynosi 41 km/s. Południowe delta Akwarydy są rojem związanym z grupą komet muskających Słońce należących do rodziny Krachta lub Machholza.

Podwyższoną aktywność Południowych delta Akwaryd zarejestrowano w 1934 roku, gdy obserwowano 34 meteory w ciągu godziny. Rój ten krąży wokół Słońca po bardzo mocno eliptycznej orbicie, zbliżając się do niego sześciokrotnie bliżej niż Merkury i co z tym się wiąże rozgrzewają się do temperatury ponad 1000 K.

Rój Południowych delta Akwaryd wchodzi w skład tzw. kompleksu Akwarydów – Kaprikornidów. Tworzy go kilka rojów z radiantami umiejscowionymi w gwiazdozbiorach Wodnika i Koziorożca : niewidoczne w Polsce Piscis Austrinidy (PAU) oraz Południowe delta Akwarydy (SDA), alfa Kaprikornidy (CAP), Południowe jota Akwarydy (SIA), Północne delta Akwarydy (NDA) i Północne jota Akwarydy (NIA) – według kolejności występowania.