KALENDARZ

lis
20
śr.
2024
W 1889 roku urodził się Edwin Hubble
lis 20 całodniowy

Edwin Powell Hubble (ur. 20 listopada 1889 w Marshfield w Missouri, zm. 28 września 1953 w San Marino w Kalifornii) – amerykański astronom, który jako pierwszy udowodnił, że „mgławice spiralne” są odległymi galaktykami znajdującymi się poza Drogą Mleczną. Jemu też przypisuje się odkrycie w 1929 roku zjawiska rozszerzania się Wszechświata, wyrażonego matematycznie w postaci prawa nazwanego jego imieniem.
Znajdujący się od 1990 roku na orbicie Kosmiczny Teleskop Hubble’a (Hubble Space Telescope) otrzymał swą nazwę dla uhonorowania osiągnięć astronoma.

lis
27
śr.
2024
W 1885 roku wykonano pierwsze zdjęcie meteoru
lis 27 całodniowy

Austro-Węgierki astronom Ladislaus Weinek zarejestrował 7-milimetrową smugę meteoru z roju Andromedydów 27 listopada 1885 roku z obserwatorium w Pradze.

gru
14
sob.
2024
Maksimum Geminidów
gru 14 całodniowy

 

Maksimum Geminidów

Geminidy (GEM) rój meteorów, o radiancie w okolicy Kastora, jednej z najjaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Bliźniąt, powstały w wyniku rozpadu planetoidy (3200) Phaethon. Obiekt ten o średnicy 5 km zbliża się do Słońca co 1,43 lat na odległość zaledwie 0,14 j.a. Maksimum Geminidów przypada na 14 grudnia (widoczny od 7 grudnia do 17 grudnia), można zaobserwować do 120 śladów na godzinę.

Gwiazdozbiór Bliźniąt bardzo łatwo możemy zlokalizować na zimowym niebie. Jasne gwiazdy konstelacji znajdziemy w sąsiedztwie Woźnicy i Oriona. Źródło roju – 3200 Phaethon to planetoida odkryta 11 października 1983 roku przez satelitę IRAS. Po dokonaniu dokładnych badań tego obiektu uczeni stwierdzili, że ciało to podczas zbliżania się do Słońca sublimuje, co w następstwie doprowadza do powstania warkocza pyłowego, charakterystycznego dla komet. Z tego też powodu ten obiekt, który jest dość mocno powiązany z rojem Geminidów, określany jest nierzadko mianem „skalnej komety”.

W roku 1993 astronomowie z Queens Mary and Westfield College w Londynie I. Williams i Z. Wu opublikowali model Geminidów. Wynikało z niego, że cząstki wyrzucone z Phaetona jakieś 1000 lat temu były w stanie wyewoluować do roju jaki obserwujemy w dzisiejszych czasach. Na skutek silnych perturbacji planetarnych i niewielkiej półosi orbity, ewolucja ta przebiegała jednak dużo szybciej niż w przypadku innych rojów meteorów. Jeszcze około 500 lat temu, orbita Geminidów przecinała się z orbitą Wenus. Dopiero około 200 lat temu zaczęła się ona przecinać z orbitą Ziemi. Tłumaczy to doskonale fakt braku obserwacji Geminidów przed XIX wiekiem.

Geminidy jako najobfitszy rój meteorów w ciągu całego roku są bardzo dobrym celem do obserwacji w naszych szerokościach geograficznych. Wieczorem radiant tego roju znajduje się tuż nad horyzontem. Około godziny 18.00 jest już jednak na wysokości 20 stopni i od tego momentu warto zacząć jego obserwacje. Radiant Geminidów góruje około 1.00 UT na wysokości ponad 70 stopni, co stwarza wręcz doskonałe warunki do prowadzenia obserwacji. Maksimum roju jest przy tym na tyle szerokie, że ZHR powyżej 50 możemy obserwować aż przez dwie doby.

 

gru
22
niedz.
2024
Maksimum Ursydów
gru 22 całodniowy

Ursydy (URS) – rój meteorów związany z kometą 8P/Tuttle, który możemy obserwować od 17 do 26 grudnia. Maksimum roju przypada na 22-23 grudnia. Obfitość roju wynosi ok. 10 zjawisk na godzinę a jego radiant znajduje się w Małej Niedźwiedzicy w pobliżu gwiazdy β UMi. Prędkość meteorów z roju wynosi 34 km/s. Dwukrotnie, w 1945 i 1986 roku, odnotowano wysoką aktywności tego roju, wówczas jego obfitość sięgała ponad 100 meteorów w ciągu godziny. Nieco podwyższoną aktywność o liczbach godzinnych około 30-35 zaobserwowano kilkakrotnie w latach: 1988, 1994, 2000, 2006, 2007 i 2008

gru
27
pt.
2024
W 1571 roku urodził się Johannes Kepler
gru 27 całodniowy

Johannes Kepler; ur. 27 grudnia 1571 r. w Weil der Stadt, zm. 15 listopada 1630 r. w Ratyzbonie) – wybitny niemiecki matematyk, fizyk i astronom, odkrywca m.in. trzech reguł (prawa Keplera), jakimi rządzą się ruchy planet Układu Słonecznego. Wynalazł lunetę keplerowską. 

Dzięki interwencji Tychona Brahego Kepler otrzymał w 1601 zaszczytne stanowisko cesarskiego matematyka. Brahe pozostawił wszystkie swe prace Keplerowi, gorącemu zwolennikowi heliocentrycznego systemu Kopernika. Kepler sformułował trzy prawa ruchu planet i skłonił Galileusza do ogłoszenia badań potwierdzających teorię Kopernika.

Swoje ostatnie dwa lata życia spędził w Żaganiu (województwo lubuskie) (1628-1630) gdzie pośmiertnie wydano jego dzieło „SEN” – pierwszą książkę fantastyczną na świecie. Prawa Keplera uwzględniają ledwo zauważalne różnice w położeniach planet, wynikające z eliptyczności ich orbit. Różnice te mają jednak zasadnicze znaczenie, dzięki nim właśnie Newton mógł udowodnić, że siły przyciągania maleją wraz z kwadratem odległości. Natomiast II prawo Keplera uważamy za przypadkowe odkrycie ważnej zasady fizycznej a mianowicie zasady zachowania momentu pędu.

Drobne odchylenia od praw Keplera, wynikające z niewielkich oddziaływań grawitacyjnych między samymi planetami, były poddawane szczegółowej analizie, a astronomowie dokładali starań, by te efekty zmierzyć.
Praca Keplera miała wpływ na dalszy rozwój astronomii i matematyki.