KALENDARZ

wrz
22
niedz.
2024
Początek astronomicznej Jesieni
wrz 22 całodniowy

Astronomiczna jesień rozpoczyna się w momencie równonocy jesiennej i trwa do momentu przesilenia zimowego, co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 23 września a 22 grudnia (czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a w roku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień). Podczas jesieni astronomicznej dzienna pora dnia jest krótsza od pory nocnej, a ponadto z każdą kolejną dobą dnia ubywa, a nocy przybywa.

Dla półkuli południowej wszystkie opisane daty i zjawiska są przesunięte o pół roku. Za miesiące jesienne na półkuli północnej uznaje się wrzesień, październik i listopad, a na południowej marzec, kwiecień i maj.

lut
19
śr.
2025
W 1473 roku urodził się Mikołaj Kopernik
lut 19 całodniowy

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 w Toruniu, przy ul. św. Anny (obecnie ul. Kopernika nr 15, choć według niektórych badaczy jak np. Karol Górski istnieje pogląd, że był to dom nr 17), w rodzinie kupca Mikołaja i Barbary pochodzącej z rodziny Watzenrode. 

Autor dzieła De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich)przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata. Wprawdzie koncepcja heliocentryzmu pojawiła się już w starożytnej Grecji (jej twórcą był Arystarch z Samos), to jednak dopiero dzieło Kopernika dokonało przełomu i wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych od czasów starożytnych, nazywaną przewrotem kopernikańskim.

W 1626 r. dzieło to wraz z innymi łupami trafiło do Szwecji.

Oprócz tego do osiągnięć naukowych Kopernika można dołączyć sformułowanie prawa Kopernika-Greshama (ekonomia) oraz sformułowanie twierdzenia Kopernika (geometria).

Był renesansowym polihistorem, poza astronomią zajmował się również matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową[potrzebny przypis], astrologią, był także lekarzem oraz tłumaczem.

kwi
22
wt.
2025
Maksimum Lirydów
kwi 22 całodniowy

Lirydy – rój meteorów związany z kometą Thatchera (C/1861 G1). Ich radiant znajduje się na granicy gwiazdozbiorów Lutni i Herkulesa. Aktywność roju wypada pomiędzy 16 a 25 kwietnia z maksimum występującym w okolicach 21-22 kwietnia z aktywnością na poziomie ZHR=18. Prędkość Lirydów wynosi 49 km/s, są więc zjawiskami dość szybkimi.
Rój Lirydów jest pierwszym rojem, o którym wspominają starożytne kroniki. Najwcześniejsze wzmianki na temat jego aktywności można znaleźć już w chińskich zapiskach datowanych na rok 2000 p.n.e.

Wysoką aktywność tego roju odnotowano także w latach 687 i 15 p.n.e. W znacznie bliższych nam czasach Lirydy też popisywały się wysoką aktywnością. W roku 1803 obserwatorzy amerykańscy odnotowali maksimum z ZHR rzędu 700. W roku 1922 w Polsce obserwowano ZHRy z zakresu 360-600. Trochę niższe maksima z ZHR rzędu 100 odnotowano także w latach 1934, 1945, 1946 i 1982.

W ostatnich latach najwyższą aktywność Lirydów z ZHR=38 odnotowano w roku 2012. W Polsce, dzięki Pracowni Komet i Meteorów, udało się zorganizować dwie duże kampanie obserwacyjne poświęcone temu rojowi (lata 1996, 2004).

Pomimo tego, że Lirydy są rojem bardzo starym, wyróżniają się w miarę ostrym maksimum i krótkim okresem aktywności. Takie zachowanie roju zawdzięczamy orbicie ciała macierzystego roju – komecie Thather (C/1861 G1), która przecina się z ekliptyką pod kątem aż 80 stopni. Tak duże nachylenie powoduje, że meteoroidy z roju Lirydów są prawie wolne od perturbacji grawitacyjnych innych ciał Układu Słonecznego.

Wieczorem w Polsce radiant Lirydów wznosi się ledwie 10 stopni ponad horyzont. Tuż po zachodzie Słońca nie należy więc liczyć na wysokie liczby godzinne. Już jednak około godziny 21 UTC (23 czasu lokalnego) znajduje się on na wysokości 30 stopni, a do świtu wzniesie się nawet do 70 stopni.

 

cze
8
niedz.
2025
W 1625 roku urodził się Giovanni Cassini
cze 8 całodniowy

Giovanni Domenico Cassini (ur. 8 czerwca 1625 w Perinaldo, zm. 14 września 1712 w Paryżu) – włosko-francuski astronom i matematyk. W latach 1648–1669 pracował w obserwatorium w Panzano. Na Uniwersytecie Bolońskim był profesorem astronomii. Po przeniesieniu się do Francji założył obserwatorium paryskie i został jego dyrektorem. Naturalizowany w 1673, do tego czasu był obywatelem Republiki Genui.

Cassini zajmował się obserwacją i badaniami Układu Słonecznego. Między innymi odkrył cztery księżyce Saturna (Reę, Tetydę, Japeta i Dione). Badał pierścienie Saturna i zaobserwował szereg pustych przerw, największa od jego nazwiska została nazwana przerwą Cassiniego. W roku 1672 wyznaczył dokładnie odległość między Ziemią a Marsem, co pozwoliło po raz pierwszy określić prawdziwe rozmiary Układu Słonecznego. Wprowadził krzywą owal Cassiniego oraz zdefiniował prawa Cassiniego. Pod koniec życia stracił wzrok.

W 1672 został członkiem Royal Society.

Na jego cześć jedną z planetoid nazwano (24101) Cassini, a jego nazwisko występuje też w nazwie misji Cassini-Huygens.

wrz
22
pon.
2025
Początek astronomicznej Jesieni
wrz 22 całodniowy

Astronomiczna jesień rozpoczyna się w momencie równonocy jesiennej i trwa do momentu przesilenia zimowego, co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 23 września a 22 grudnia (czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a w roku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień). Podczas jesieni astronomicznej dzienna pora dnia jest krótsza od pory nocnej, a ponadto z każdą kolejną dobą dnia ubywa, a nocy przybywa.

Dla półkuli południowej wszystkie opisane daty i zjawiska są przesunięte o pół roku. Za miesiące jesienne na półkuli północnej uznaje się wrzesień, październik i listopad, a na południowej marzec, kwiecień i maj.