Kilka konstrukcji bez obstrukcji…i inne lustrzane fanaberie.

przez Paether · 19 sierpnia 2013

Do popełnienia tego tekstu zainspirowała mnie rozmowa z Riklaunimem i artykuł na Jego stronie: LINK

Jakie ciekawe układy optyczne mogą zrodzić się w umysłach poszukujących wizualnej perfekcji i/lub wygody użytkowania?

Sprawdźmy 🙂

1. Schiefspiegler. Skonstruowany po raz pierwszy w latach 50-tych XX wieku, przez niemieckiego reżysera, pisarza i przy okazji inżyniera – Antona Kuttera, który postawił sobie za cel usunięcie bolączki systemów zwierciadlanych czyli obstrukcji. Osiągnął to prostym sposobem – dobierając kształt i wzajemne położenie luster w ten sposób, żeby lustro główne nie było niczym przesłonięte. Konstrukcja Kuttera cierpi na sporą komę i astygmatyzm co jednak nie ma większego znaczenia przy małych światłosiłach, a i tak jest zwykle korygowana dodatkowym szkłem 😉

Z racji swojej światłosiły (zwykle między f/20 a f/30), system ten stworzony jest do obserwacji planet, Księżyca czy gwiazd podwójnych. W konstrukcji Schiefspieglera często używana jest soczewka płasko-wypukła między lustrem wtórnym a wyciągiem, stąd często mówi się o nich jako o katadioptrykach.

Przykłady:

2. Clear Aperture Newton (spotkałem się ze skrótem CLANT), czyli Newton, którego lusterko wtórne jest przesunięte w pobliże ściany tuby na tyle, żeby nie zasłaniać lustra głównego:

Przykłady:

3. Teleskop Coudé – światło wpadające do teleskopu odbijane jest od zwierciadła głównego w kierunku drugiego, mniejszego zwierciadła. Do tej pory brzmi znajomo Tam z kolei jest odbijane w kierunku trzeciego zwierciadła, które odbija promienie w bok teleskopu. Dzięki takiemu położeniu ognisko pozostaje niezmienne podczas obracania teleskopu, dzięki czemu można umieścić w nim różne przyrządy do analizy obrazu. Używane najczęściej w profesjonalnych obserwatoriach.

4. Teleskop Yolo. Różni się od Schiefspieglera głównie tym, że obydwa lustra są wklęsłe (zwykle nawet o identycznej krzywiźnie). Konstrukcja opracowana przez Arthura S. Leonarda w połowie lat 60-tych ubiegłego stulecia eliminuje komę ale pozostawia widoczny astygmatyzm zwykle korygowany dodatkową soczewką.

Na pierwszym zdjęciu sam Leonard ze swoim 6″ Yolo:

24″ F/12 Yolo(podobno największy pozaosiowy teleskop na Świecie):

i Yolo made in Netherlands 🙂

5. Stevick-Paul. Poprawiany i odkrywany na nowo wiele razy począwszy od Maurice’a Paula, francuskiego konstruktora w 1935 roku. Dopiero David Stevick zmodyfikował konstrukcję na tyle, że stała się w pełni użyteczna jako pozaosiowa. Główne lustro jest paraboliczne, o ogniskowej takiej samej jak cała konstrukcja. Dwa pozostałe lustra sferyczne.

Sam David Stevick (ten w środku):

6. Teleskop-Peryskop. Znalazłem tylko kilka wzmianek w necie. Konstrukcja podobna do Portera-Turreta z lat 20-tych XX wieku. Jeden z autorów twierdzi, że zbudował prototyp. Zasada działania na obrazku: