Księżyce planetoid

DAKTYL

Pierwszym odkrytym naturalnym satelitą planetoidy jest Daktyl. Daktyl obiega planetoidę Idę. Oba obiekty należą do tzw. Pasa Głównego planetoid, znajdujących się pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza.

Daktyl jest maleńkim nieregularnym ciałem niebieskim; jego wymiary to zaledwie 1,2 x 1,4 x 1,6 km. Sama planetoida ma ok. 53 km długości. Zarówno Ida jak i jej satelita pokryte są licznymi kraterami impaktowymi i zbudowane są z materii skalistej oraz z żelaza. Daktyl znajduje się ok. 100 km od Idy i obiega ją w czasie blisko półtorej ziemskiej doby.

ALEXHELIOS i CLEOSELENE

Są to dwa księżyce poruszające się wokół asteroidy o nazwie Kleopatra. Należą do Pasa Głównego. Wygląd planetoidy jest niezwykły, przypomina kształtem ogryzek albo kość. Jest on prawdopodobnie rezultatem szybkiej rotacji obiektu. Księżyce (Alexhelios i Cleoselene) mają znacznie bardziej regularne kształty i średnice nieco większe od poprzedniego obiektu (od Daktyla): ok. 9 km i 7 km.

Okresy obiegu wokół Kleopatry wynoszą odpowiednio: 2,3 oraz 1,2 doby. Oba księżyce pochodzą prawdopodobnie z materii samej planetoidy, która przeszła  zderzenie z masywny obiektem, w rezultacie zaczęła rotować szybciej od oddzieliły się od niej dwa księżyce.

LINUS

Linus to księżyc planetoidy Pasa Głównego, Kalliope. W porównaniu do poprzednio omówionych obiektów, Linus jest sporo większym księżycem (przybliżona średnica wynosi ok. 28 km). Jest też względnie duży w stosunku do planetoidy, którą obiega (średnica Kalliope: ok. 166 km).

Okrąża ją w czasie nieco ponad 3,5 ziemskiej doby po wyjątkowo kołowej orbicie (niska ekscentryczność, ok. 0,002). Literatura niekiedy określa Linusa i Kalliope jako planetoidę podwójną (różnica mas nie jest ogromna). Gęstość obu obiektów jest podobna (blisko 3,3 g/cm^3). Dlatego jest prawdopodobne, że księżyc powstał z materii planetoidy.

ANTIOPE

Planetoida podwójna, układ składający się z dwóch obiektów o podobnych masach. W przypadku tej asteroidy  trudno jest mówić o obiekcie centralnym  i księżycu (choć mniejszy z nich określany jest w literaturze jako księżyc).

Oba ciała niebieskie są zbliżone kształtem oraz wielkością: 88 i 84 km średnicy. Dzieli je od siebie podobny dystans: 85 km. Ich podwójną budowę zauważono dopiero w roku 2000. Jest to niespotykany, bardzo rzadki obiekt. Znany układ podwójny Pluton-Charon składa się z ciał niebieskich o niedużej różnicy w rozmiarach średnic. Ale i tak różnica ta jest dalece większa niż w przypadku Antiope (średnica Charona to blisko 25% średnicy Plutona). Antiope oraz z jej „księżycem” orbitują z okresem 16,5h wokół wspólnego środka ciężkości. Znajdują się tak blisko siebie (i swoich granic Rochea), że siły pływowe spowodowały lekkie, nieznaczne odkształcenie obu obiektów (kształt kropli, łzy).

PATROCLUS I MENOETIUS

Nieco podobnym „bliźniaczym” układem, choć o trochę większej różnicy wielkości składników jest Patroclus oraz jej satelita Menoetius.

Średnice tych ciał niebieskich wynoszą odpowiednio: 122 i 112 km (inne źródło z kolei podaje wartości: 106 i 98 km). Dzieli je dystans bliski 670 km. Rotują wokół wspólnego środka mas z okresem ok. 4,3 doby. Gęstość obu obiektów jest niska: zaledwie 1,08 g/cm^3.

PAHA

Jest to księżyc planetoidy należącej do Pasa Kuipera (czyli do bardzo odległych , zimnych, lodowych drobnych ciał niebieskich). Planetoidą, wokół której orbituje księżyc Paha jest Lempo. Lempo okazał się być złożony z dwóch mniejszych planetoid o zbliżonych rozmiarach. Drobniejszy z obiektów zyskał nazwę Hiisi. Średnica księżyca wynosi ok. 130km. Dzieli go od podwójnego ciała centralnego spory dystans ponad 7400 km (znacznie większy niż w przypadku kilku omówionych poprzednio układów).

Można uznać, że Paha, Hiisi i Lempo to układ potrójny. Dynamika tego układu jest złożona i interesujaca. Lempo i Hissi (a więc „wewnętrzny” system binarny) rotuje z okresem zaledwie 1,9 doby. Z kolei „księzyc” Paha obiega to złożone ciało centralne w czasie bliskim 50 dni.