Za 5 lat Łabędź z dodatkową gwiazdą!?

Astronom Larry Molnar i jego współpracownicy dokonali bezprecedensowej prognozy wybuchu gwiazdy w okolicach 2022 roku, który ma być widoczny z Ziemi nawet gołym okiem. Ma tego dokonać układ podwójny-zaćmieniowy znany jako KIC 9832227 w gwiazdozbiorze Łabędzia. Nowe dowody sugerują, że dwie gwiazdy znajdują się na tyle blisko i tak szybko zmniejszają dystans, że wkrótce połączą się w jedną w wybuchu, który określamy terminem „czerwona nowa”.

Molnar przedstawił swoje ustalenia 6 stycznia 2017 na 229-tym spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego w Teksasie.
Jeśli rzeczywiście w określonym terminie zobaczymy dodatkową jasną gwiazdę w Łabędziu, będzie to pierwsza w historii prognoza wybuchu tego typu.

Przewidywania Molnara i współpracowników zakładają, że dwie gwiazdy w systemie KIC 9832227 zbliżą się do siebie na tyle, że w końcu połączą się i eksplodują w 2022 roku (z dokładnością do 1 roku). Kiedy tak się stanie, gwiazda zwiększy jasność 10.000 razy, tymczasowo stając się całkiem jasną gwiazdą (prognozy mówią o jasności rzędu 2 magnitudo) na ziemskim niebie.
Gwiazda będzie widoczna jako część konstelacji Łabędzia jako dodatek do rozpoznawalnego kształtu „północnego krzyża”.

Badania systemu KIC 9832227 przez Molnara rozpoczęły się w 2013 roku po jednej z konferencji, gdy Karen Kinemuchi przedstawił swoje badania zmian jasności gwiazdy, które skwitował pytaniem: „Czy ona pulsuje czy jest podwójna”? Na konferencji obecny był również student Daniel Van Noord, asystent Molnara w tamtym czasie. Van Noord potraktował pytanie jako osobiste wyzwanie i poczynił kilka obserwacji gwiazdy z obserwatorium Calvin College. Spojrzał na kolor gwiazdy, skorelował z jasnością i stwierdził, że to zdecydowanie układ binarny. W rzeczywistości to układ podwójny – kontaktowy, w którym dwie gwiazdy mają wspólną atmosferę, jak dwa orzeszki ziemne dzielące jedną łupinę.

Van Noord ustalił dokładny okres orbitalny – prawie 11 godzin co było zaskakujące ponieważ było wartością mniejszą niż uzyskaną poprzednio. To z kolei poprowadziło go do lektury badań Romualda Tylenda, który badał archiwa obserwacyjne, żeby sprawdzić jak zachowywała się gwiazda V1309 Scorpii przed niespodziewanym wybuchem w 2008 roku. Stare obserwacje wykazały binarny układ z okresem malejącym w coraz szybszym tempie.

W ciągu ostatnich dwóch lat, Molnar i jego zespół zostali dokonali obserwacji, które wykluczyły alternatywne wyjaśnienia i umocniły przekonanie, że KIC 9832227 wkrótce eksploduje. Kolejne badania, Molnar i współpracownicy przeprowadzą używając Very Large Array, Infrared Telescope Facility oraz sondę XMM-Newton obserwując gwiazdę w zakresie fal radiowych, rentgenowskich i podczerwonych.

Jak mówi sam Molnar to początek historii, która rozwinie się w ciągu najbliższych kilku lat i każdy może wziąć w niej udział. Okres orbitalny może być określany przez astronomów amatorów. Można mierzyć różnice jasności w czasie dla tej gwiazdy 12-wielkości i przekonać się, czy zmienia się „zgodnie z harmonogramem”.

1. http://news.nationalgeographic.com/2017/01/see-star-explode-2022-nova-cygnus-skywatching-space-science/
2. http://phys.org/news/2017-01-astronomers-explosion-night-sky.html
3. http://earthsky.org/space/star-predicted-to-explode-in-2022
4. http://www.astronomy.com/news/2017/01/2022-red-nova