Mgławica Hełm Thora

Hełm Thora to mgławica emisyjna znajdująca się w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa (w pobliżu „trójstyku” granic z Jednorożcem i Rufą), odkryta 31 stycznia 1785 roku przez Williama Herschela. Znajdziemy ją w katalogu NGC pod numerem 2359. Mgławica ma rozmiar około 30 lat świetlnych i znajduje się w odległości prawie 12.000 lat świetlnych od Ziemi. Została nazwana Hełmem Thora, ponieważ jej kształt przypominają hełm nordyckiego boga, albo jak kto woli, bohatera komiksów oraz filmów Marvela.

Mgławicę znajdziemy około 8 stopni na północny wschód od Syriusza, najjaśniejszej gwiazdy na niebie. Centralną gwiazdą Hełmu jest gwiazda Wolfa-Rayeta WR 7 (HD 56925, HIP 35 378). Uważa się, że jest około 280.000 razy jaśniejsza od Słońca, 16 razy masywniejsza i od 1,26 do 1,41 raza większa. To sprawia, że jest to obecnie druga najmniejsza znana gwiazda typu WN w Galaktyce, po WR 2. WR 7 ma temperaturę powierzchni 112.000 K i liczy sobie około 20 milionów lat. Gwiazdy Wolfa-Rayeta to wyewoluowane, wyjątkowo gorące i jasne gwiazdy na ostatnim etapie swojego życia, które gwałtownie tracą masę w wyniku silnego, szybkiego wiatru gwiazdowego. Prędkość wiatru gwiazdowego WR 7 szacuje się na 1545 km/s. Wraz z nim, gwiazda co roku traci masę w tempie 7×10−5 mas Słońca. Gwiazda zakończy swoje życie jako potężna supernowa w stosunkowo (jak na kosmiczną skalę) niedalekiej przyszłości.

Hełm Thora powstał w wyniku wyrzucenia przez WR 7 jej zewnętrznych warstw. Mgławica zawiera kilkaset mas Słońca zjonizowanej materii oraz kilka tysięcy więcej niezjonizowanego gazu. Ogólny kształt hełmu jest wynikiem interakcji rozszerzającej się bańki wyrzuconego materiału z gigantycznymi obłokami molekularnymi w okolicy. Promieniowanie jonizujące WR 7 jest odpowiedzialne za świecenie mgławicy, widoczne w zakresie długości fal od radiowych po promieniowanie rentgenowskie. Różne części hełmu Thora rozszerzają się w różnym tempie, szacowanym na od 10 km/s do 30 km/s lub więcej. Różne tempa ekspansji określają szacunkowy wiek mgławicy w przedziale od 78.500 do 236.000 lat.

Mgławica Hełm Thora sfotografowana w 2012 roku przez VLT z okazji 50. rocznicy konwencji założycielskiej ESO.

NGC 2359 jest interesującą mgławicą dla astrofotografów oraz obserwatorów posiadających średnie i duże teleskopy. W 6-calowych lub mniejszych instrumentach zobaczymy nieregularną mgiełkę bez żadnych szczegółów. Wyzwaniem będzie w takim przypadku nie tylko zobaczenie w ogóle mgławicy, ale wyłuskanie jakiekolwiek struktury. Filtr UHC lub OIII będzie tutaj z pewnością pomocny. Apertura 10 cali i większa ujawni znacznie więcej, nawet bez filtra. Filtr UHC uwypukli słabsze elementy „skrzydełek”, które rozciągają się od centralnej bańki. Filtr OIII będzie przydatny w poszukiwaniu szczegółów w centralnej części mgławicy, oraz niektórych elementów „skrzydeł”.