Kupujemy używany teleskop – kilka wskazówek

Czy jesteś początkującym miłośnikiem astronomii, poszukującym właśnie swojego pierwszego teleskopu, ale chcącym wydać nieco mniej niż wynika to ze sklepowego cennika? Może ciągle rosnące ceny sprawiły, że ten wymarzony właśnie przekroczył założony budżet? Być może używany teleskop to coś właśnie dla CIebie! W przeciwieństwie do wielu przedmiotów z „drugiej ręki”, teleskopy i inne astronomiczne akcesoria mogą pozostawać w niemal idealnym stanie przez lata, jeśli są odpowiednio pielęgnowane. 

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z astronomicznymi obserwacjami, to pewnie jesteś przekonany, że będzie to hobby na całe życie, ale w praktyce bywa różnie. Może się okazać, że nie będziesz mieć czasu lub ochoty, by jeździć w poszukiwaniu dogodnych miejsc obserwacyjnych. Używane modele teleskopów mogą posłużyć do sprawdzenia, czy rzeczywiście jest to zajęcie dla Ciebie. Możesz kupić niezłej jakości teleskop czy montaż z drugiej ręki za 2/3 ceny pierwotnej, a w obecnych realiach może się okazać, że nawet zyskasz przy ewentualnej późniejszej odsprzedaży. 

Doświadczeni miłośnicy astronomii również rutynowo kupują używane teleskopy i akcesoria. Forumowe giełdy czy facebookowe grupy są pełne ogłoszeń kupna i sprzedaży, a dany sprzęt często przechodzi kilkukrotnie z rąk do rąk, ciesząc kolejnych właścicieli. Jednak zakup używanego sprzętu astronomicznego (jak zresztą w przypadku każdego rodzaju „używek”) wiąże się z pewnym ryzykiem, które zachowując pewne środki ostrożności, można znacząco zminimalizować. 

Niektóre z poniższych rad będą w pewnych punktach pokrywać się z bardziej ogólnymi wskazówkami związanymi z zakupem sprzętu, które poruszone zostały np. w tekstach Nie kupuj zabójcy pasji czy Teleskop za jak najmniej. Tutaj dojdą przede wszystkim kwestie związane z wiarygodnością sprzedawcy i fizycznym stanem przedmiotu.

1. Skonsultuj się z kimś bardziej doświadczonym.

Dlaczego jest to pierwszy punkt? Ponieważ można go zastosować do każdego kolejnego.

Dla osoby, która dysponuje podstawową wiedzą na temat sprzętu, jest to absolutnie niezbędne! Jeśli nikt z Twojego kręgu przyjaciół i krewnych nie ma doświadczenia w obserwowaniu czy fotografii nieba, skontaktuj się z lokalnym oddziałem PTMA (jeśli taki działa w pobliżu) lub znajdź kogoś w swojej okolicy, kto (najprawdopodobniej) chętnie pomoże. Fora  Astropolis dysponuje mapą użytkowników, gdzie sprawdzisz czy przypadkiem tuż obok nie mieszka ktoś lepiej zorientowany w temacie. Kontakt osobisty będzie zawsze najlepszy, ale dobrym rozwiązaniem będzie zasięgnięcie opinii w internecie, znacząco ułatwiającym dostęp do innych astromiłośników. Wiedza to podstawa!

2. Zdecyduj, ile chcesz wydać i czy aby na pewno warto.

Twój budżet będzie miał decydujące znaczenie, to oczywiste. Może się okazać, że będzie na tyle niewielki, że nawet kupno używanego sprzętu będzie (póki co!) nienajlepszym pomysłem. W serwisach ogłoszeniowych znajdziemy mnóstwo „śmieci” z niepewną optyką i chwiejnymi montażami, które zawiodą Cię znacznie szybciej niż nieco droższy model. W razie wątpliwości – wróć do punktu pierwszego i zapytaj.

3. Poznaj typ teleskopu, którego potrzebujesz.

Teleskop idealny dla początkujących jest łatwy w montażu i demontażu, można go samodzielnie przenosić w razie potrzeby, jest przyjazny dla użytkownika i nadaje się do oglądania różnych obiektów niebieskich. Twoje preferencje i warunki będą poszerzać albo zawężać ten zakres. Polecam lekturę innych tekstów z poradami dla początkujących w tym dziale. 

W skrócie: celem jest instrument, którego będziesz używać możliwie często i czerpać z tego przyjemność. 

Na początek zachowaj prostotę i zapomnij o wszelkich elektronicznych gadżetach – przynajmniej na razie. Niech Twój pierwszy teleskop po prostu zabierze Cię w wizualną wycieczkę po wszechświecie. Jeśli wciągnie Cię to bardziej, możesz przejść do bardziej zaawansowanych modeli i czynności, takich jak astrofotografia z następnym teleskopem.

4. Filtruj ogłoszenia

Uzbrojony w wyobrażenie o tym, czego chcesz i potrzebujesz, nadszedł czas aby rozpocząć poszukiwania. Od czasu do czasu natkniesz się na ukryty klejnot w postaci naprawdę dobrego modelu w popularnych serwisach ogłoszeniowych „ze wszystkim”, ale wiele z nich to wspomniane już „śmieci”.

• Zajrzyj na giełdy przeznaczone wyłącznie dla astronomów amatorów, zawierające ogłoszenia od sprzedawców, których wiarygodność i doświadczenie można często zweryfikować i przy okazji zapytać innych.
• Niezależnie od źródła, uważaj na każdy używany teleskop, którego głównym punktem sprzedaży jest duże powiększenie – wyraźny znak ostrzegawczy, że sprzedawca nie bardzo wie co sprzedaje, albo liczy na Twoją niewiedzę.
• Wybierz sprzęt producenta o dobrej reputacji. 
• Sprawdź dokładnie co zawiera sprzedawany zestaw. Czy jest to pakiet, który dostaniemy w sklepie (tubus, szukacz, wyciąg okularowy, akcesoria, takie jak okulary, itp). Czy są wszystkie zaślepki i osłony? Ich brak może świadczyć o nieodpowiednim przechowywaniu teleskopu. 

5. Porównaj cenę.

Po zainteresowaniu się konkretnym ogłoszeniem, a przed kontaktem ze sprzedawcą, wyszukaj inne ogłoszenia i oferty sklepowe, żeby zorientować się, ile kosztuje nowy teleskop i jakie akcesoria są do niego dołączone. Uczciwa cena za używany sprzęt to 65-75 procent pierwotnego kosztu (to bardzo ogólne stwierdzenie, może się różnić w zależności od rodzaju sprzętu). Oczywiście, cena powinna być proporcjonalna do stanu przedmiotu. Model zakupiony niedawno, z gwarancją, w stanie idealnym, może być wart zakupu nawet przy niewielkiej obniżce ceny.

6. Jeśli to możliwe, kupuj lokalnie.

Kupowanie na miejscu pozwala na zakup teleskopu już dziś i używanie go w czasie najbliższej nocy (jeśli pogoda będzie łaskawa). Co ważniejsze jednak, możesz osobiście sprawdzić stan przedmiotu. Odbiór osobisty będzie również minimalizował ryzyko zwyczajnego oszustwa.

Twoja inspekcja powinna rozpocząć się od ogólnego przeglądu.

• Teleskop nie musi być kosmetycznie doskonały, ale bądź ostrożny, jeśli tuba ma jakieś większe wgniecenia lub plamy rdzy.
• Sprawdź wyciąg okularowy, aby upewnić się, że działa płynnie.
• Sprawdź wszelką optykę. Trochę kurzu będzie w porządku, ale zadrapania i odpryski mogą być dyskwalifikujące.
• Montaż powininen być solidny, a jednocześnie działać płynnie. Zapytaj sprzedawcy czy był serwisowany i/lub modyfikowany.

Warto zadać sprzedającemu trzy pytania.

1. Dlaczego sprzedajesz?
2. Co Ci się podobało w tym sprzęcie, czym pozytywnie zaskoczył?
3. Na czym się zawiodłeś, albo w jakim zakresie nie spełnił oczekiwań?

Po „kopnięciu opon” nadszedł czas na „jazdę próbną”. W idealnym przypadku wraz ze sprzedającym spędzicie noc testując sprzęt pod rozgwieżdżonym niebem. Jeśli nie jest to możliwe, nadal możesz to sprawdzić. W ciągu dnia przetestuj go na kilku odległych obiektach. W pochmurną noc wypróbuj odległe latarnie uliczne.

7. Jeśli kupujesz na duże odległości, skontaktuj się ze sprzedawcą

Jeśli nie ma możliwości osobistego sprawdzenia używanego teleskopu, skontaktuj się ze sprzedawcą i zadaj pytania. Zacznij od tych opisanych w poprzedniej sekcji. Jeśli ogłoszenie sprzedawcy nie zawierało zdjęć, poproś o kilka. W razie potrzeby, poproś o zdjęcia konkretnych elementów sprzętu i o zbliżenia, aby możliwie dokładnie sprawdzić stan optyki.

W większości przypadków zakup teleskopu na odległość należy traktować jako ostateczność. Poniesiesz dodatkowy koszt pakowania i wysyłki przez sprzedawcę – zwykle wliczony w cenę, jeśli wysyłka jest „bezpłatna” i poczekasz kilka dni (lub tygodni!), aż dotrze do Twoich drzwi. Ryzykujesz również uszkodzeniem w drodze. Dotyczy to szczególnie dużych przedmiotów jak tuby optyczne. Kupno niewielkich akcesoriów, to mniejszy koszt wysyłki i łatwiejsze zapewnienie bezpieczeństwa. Zakup „na odległość” to również ryzyko związane z nieuczciwością sprzedającego. Sprzęt może dotrzeć w stanie dalekim od deklarowanego albo nie dotrzeć w ogóle. Tutaj należy zachować szczególną ostrożność i w miarę możliwości spróbować zweryfikować sprzedawcę. 

---

Niezależnie od tego, czy jesteś początkującym miłośnikiem astronomii, który szuka swojego pierwszego teleskopu, czy doświadczonym obserwatorem nieba, polującym na drugi (albo kolejny) instrument, możesz zaoszczędzić sporo pieniędzy, kupując używany model. Postępuj zgodnie z powyższymi radami, a znacząco zwiększysz prawdopodobieństwo zadowolenia z zakupu używanego sprzętu. Pamiętaj jednak o wspomnianym kilkukrotnie ryzyku, które się z tym wiąże i „miej oczy szeroko otwarte”. Powodzenia!

 

578 views