Sedna jako obiekt odłączony

Sedna to planetoida o regularnym, sferycznym kształcie, niezwykle odległa od Słońca, bardzo zimna i poruszająca się po wyjątkowo wydłużonej, ekscentrycznej orbicie. Klasyfikowana jest jako tzw. obiekt odłączony. Wpływ grawitacyjny planet wewnętrznego U.S. jest nań nieznaczny (stąd nazwa: „obiekt odłączony”). Ten niezwykły obiekt prawdopodobnie pochodzi z odległego hipotetycznego obszaru, zwanego Obłokiem Oorta (a dokładniej: z jego wewnętrznej części, będącej płaskim dyskiem lodowych obiektów. Wewnętrzny Obłok Oorta jest odległy od Słońca o ok. 2.000 – 200.000 A.U.).

Sedna, to jeden z najodleglejszych obiektów obserwowanych w Układzie Słonecznym. Nawet, gdy znajduje się najbliżej Słońca (peryhelium), dzieli go od centrum U.S. dystans 76 (+/- 4) A.U. a więc blisko dwukrotnie dalej niż znajduje się Pluton. W momencie aphelium, Sedna oddala się od Słońca na odległość aż 480 (+/- 40 A.U.) Obecnie planetoida znajduje się względnie blisko Ziemi, a swoje peryhelium osiągnie w roku 2075. Okres orbitalny Sedny to aż 11.000 lat (tak, tyle czasu trwa jeden rok na tej planecie!).

Parametry Sedny wyglądają następująco: początkowo (2004 rok) odkrywcy obiektu szacowali wielkość średnicy na ok. 1.800 km. Badania z 2012r. dowiodły, że średnica Sedny może mieścić się w przedziale 915 – 1.075 km. Oznaczałoby to, że obiekt jest niewielki, mniejszy nawet od Charona (księżyca Plutona), którego średnica to ok. 1.200 km. Na obecny stan wiedzy, Sedna nie posiada ani jednego księżyca.

Jej kolor jest zbliżony do zabarwienia wielu innych obiektów z odległych rejonów U.S. Brunatno- czerwonawy nalot na powierzchni spowodowany jest obecnością tholin- polimerów powstających z gazów organicznych (głównie metanu) przy współudziale światła ultrafioletowego. Prawdopodobnie powierzchnia Sedny jest raczej gładka i jednolita. Zawiera niewiele kraterów uderzeniowych i jasnych przebarwień. Temperatura powierzchni oscyluje wokół 33 K (- 340 K).

Planetoida jest nazywana lodową, ponieważ składa się głównie z lodu: wodnego i metanowego. Metan jest w temperaturze pokojowej gazem. i długo jeszcze nim pozostaje podczas ochładzania. W warunkach normalnych, metan (CH4) skrapla się dopiero przy -162o C, a zamarza przy -182 o C . Sedna takie warunki zapewnia, dlatego obserwujemy na jej powierzchni m.inn. pokłady lodowego metanu. To ta substancja, oświetlana silnym promieniowaniem UV przekształca się we wspomniane wyżej, czerwonawe tholiny. Intrygująca jest obecność lodu azotowego na powierzchni planetoidy. Naukowcy spekulują, iż może ona świadczyć o obecności cieniutkiej atmosfery wokół obiektu, która pojawia się okresowo- wraz z sublimacją azotu. Zestalony azot sublimuje w chwili fluktuacyjnych wzrostów temperatury.

Kiedy Sedna znajduje się w blisko 200-letnim okresie około-peryhelialnym, temperatura u powierzchni wzrasta do -237,6 stopni Celsjusza. Azot nadal pozostaje stały, ale większa jego część sublimuje formując okresową atmosferę. Wewnętrzne ciepło generowane przez planetę (np. pochodzące z rozpadów radioaktywnch) może wystarczyc do utworenia się podpowierzchniowego wszechoceanu ciekłej wody (co jest typowe dla odległych obiektów). Wewnętrzne ciepło powoduje topnienie lodu, ale powierzchnia- jako narażona na ekstremalnie niskie temperatury- pozostaje w postaci stałej, zamarzniętej skorupy lodowej.

Sedna, nawet w miejscu peryhelium znajduje się na tyle daleko od Neptuna, że wpływ grawitacyjny gazowego giganta na planetoidę jest znikomy. Oprócz tego, inklinacja orbity Sedny w stosunku do ekliptyki oraz do płaszczyzny Pasa Kuipera jest na tyle duża, że uzasadnionym się staje zaliczanie Sedny do grupy obiektów odłączonych. Jej niezwykle ekscentryczna orbita jest rzadkością. Ale w ostatnich latach (2015r.) został odkryty obiekt transneptunowy o jeszcze silniej wydłużonej orbicie. 2015 TG387 ma swoje peryhelium w odległości ok. 65 A.U., a jego aphelium szacowane jest na przeszło 2.000 A.U.