Błękitne sekrety południowej królowej, czyli kilka słów o MIMOSIE

W konstelacji Krzyża Południowego, należącej do Południowego Nieboskłonu znajduje się niezwykła, intensywnie niebieska jasna gwiazda należąca do typu widmowego B1IV. Mimosa, bo o niej mowa, to podolbrzym zlokalizowany blisko 280 l.ś. od Ziemi. Niestety, niewidoczny z terenu Polski. Mogą ją podziwiać obserwatorzy znajdujący się poniżej dwudziestego siódmego równoleżnika.
Mimosa jest dziewiętnastą pod względem jasności gwiazdą na nocnym niebie oraz drugą (tuż po Alpha Crucis) w swojej konstelacji. Jej jasność wizualna wynosi średnio ok. 1,3^m.

 

Parametry fizyczne:

Beta Crucis jest masywną gwiazdą. Przy obecnej masie wynoszącej blisko 14 M_ʘ, prawdopodobnie zakończy życie jako supernowa, a w centrum eksplozji pozostanie gwiazda neutronowa złożona z niezwykle gęstej materii zdegenerowanej.
Gwiazda generuje silny wiatr, który jest przyczyną intensywnej utraty masy, która w przypadku Mimosy sięga 10^-8 M_ʘ rocznie.

Wiele masywnych, gorących, błękitnych gwiazd wykazuje znaczną prędkość rotacji, np. Gamma Cassiopeiae (450 km/s), Spica (200 km/s). Natomiast Mimosa wiruje z szybkością 35 km/s (w okolicach równika). Jej okres rotacji wynosi ok. 8 dni.
Jako podolbrzym jest gwiazdą o dużej jasności absolutnej, równej w jej przypadku jasności 20.000 Słońc.

 

Parametry chemiczne:

Beta Crucis to bardzo gorąca gwiazda wczesnego typu widmowego B. Temperatura jej powierzchni szacowana jest na 27.000 K. Emitowane przez gwiazdę światło nie napotyka na drodze szczególnie obfitych obszarów mgławicowych i nie ulega znacznej deformacji, dzięki temu docierająca do obserwatora barwa jest wyraźnie błękitna. Wskaźnik barwy B-V wynosi -0,23.
Znaczna część wysyłanych przez gwiazdę fal elektromagnetycznych należy do zakresu promieni UV.

Mimosa, przy swej temperaturze powierzchni 27.000 K jest jedną z najgorętszych, jasnych, blisko 1-magnitudowych gwiazd. Przewyższa pod tym względem nawet Spikę (α Virginis), której dwa główne, spektroskopowo rozdzielne składniki mają temperatury α Vir Aa  i  α Vir Ab odpowiednio: 22.400 K i 18.500 K. Za to Mimosa nieznacznie ustępuje gwieździe tej samej konstelacji: α Crucis (Acrux), u której temperatura powierzchni sięga aż 28.000 K.

Natomiast pod względem intensywności błękitnego koloru, Mimosa dorównuje Spice i wraz z nią uchodzi za najbardziej błękitną pośród jasnych, blisko 1- magnitudowych gwiazd.

 

Gwiazda wielokrotna:

Beta Crucis jest gwiazdą wielokrotną złożoną z co najmniej sześciu komponentów o następujących parametrach:
Składowa główna A: 1,3^m

B: 11,4^m; st. sep. A-B: 43’’

C: 7,2^m; st. sep. A-C: 373’’

D: 11^m; st. sep. A-D: 10’’

E: 12^m; st. sep. A-E: 30’’

 

Jedynie składowa C jest łatwym obiektem do obserwacji przy użyciu teleskopu o niewielkiej aperturze. Pozostałe gwiazdy systemu albo są zbyt ciemne, albo znajdują się zbyt blisko głównego komponentu i nikną w jego silnym blasku.
Alpha Crucis A jest gwiazdą spektroskopowo podwójną (stad mowa o sześciu składnikach). Bliski komponent α Cru Ab jest oddalony od α  Cru Aa o dystans 8 A.U. a ich wzajemny okres obiegu wynosi blisko 5 lat.

Profesor Jim Kaler z Uniwersytetu w Illinois wspomina, iż α Crucis posiada szczególny składnik o niewielkiej masie i jasności. Prawdopodobnie należy do klasy podkarłów (IV) i znajduje się jeszcze na etapie formowania.

Warto wspomnieć, że w odległości około 140’’ od Mimosy znajduje się niezwiązana grawitacyjnie z systemem, ale bardzo interesująca gwiazda węglowa, DY Cru o niebywale czerwonej barwie. Jej wskaźnik barwy B-V to aż +3,8.

 

 

Gwiazda zmienna:

Mimosa to gwiazda zmienna typu Beta Cephei. Są to gorące gwiazdy typu widmowego O lub B, o krótkich okresach zmienności, rzędu kilku godzin oraz niewielkich amplitudach zmian, sięgających dziesiątych części magnitudo. Jasność wizualna Mimosy waha się w zakresie 1,23^m do 1,31^m. Gwiazda wykazuje kilka okresów zmienności. Niektóre źródła podają o pięciu, których czas trwania mieści się w przedziale 4,6- 8,6 dni.

 

…………………………………………………..

Źródło:

1. Burnham: „Burnham’s Celestial Handbook”, tom. II, str. 729.
2. B. Kaler: “First Magnitude: the Book of the Bright Sky”; str. 181- 182.
3. Notatki Jima Kalera, profesora Uniwersytetu w Illinois.
4. Howel: „Becrux (Beta Crucis): Bright Star in the Southern Cross”, Nov. 2013.
5. Katalog gwiazd podwójnych “Stelle Doppie”.
6. Zdjęcie konstelacji Krzyża Południowego: Dave Chapman, 201.

26 views