Sądne dni Meade – nieco o największych graczach na rynku

Meade Instruments, znany w środowisku miłośników astronomii producent teleskopów i akcesoriów, złożył w środę 4 grudnia wniosek o ochronę przed bankructwem, kilka dni po tym, jak jego chiński właściciel przegrał sprawę sądową, w której amerykański Orion zarzucił firmie działania mające na celu wypchnięcie konkurenta z rynku.

Według Law360, sąd federalny w Kalifornii 26 listopada przyznał Orionowi 16,8 miliona dolarów po tym gdy uznał, że Ningbo Sunny za pośrednictwem Meade ustala ceny teleskopów dla amerykańskich konsumentów dzięki monopolowi produkcyjnemu stworzonemu po zakupie Meade w 2013 roku. Adwokat Oriona, Noah Hagey, powiedział Law360, że zasądzona kwota może jeszcze wzrosnąć trzykrotnie. „Orion odważnie poprowadził oskarżenie przeciwko zmowie dostawców, a jego przykład powinien służyć jako droga naprzód dla innych marek nękanych przez tego rodzaju bezprawne postępowanie” – stwierdził Hagey.

Powiązania i zależności funkcjonujące na rynku producentów sprzętu astronomicznego mogą wprowadzić mały zawrót głowy, dlatego poniżej postaram się nieco nakreślić historię głównych graczy tego rynku, głównie pod kątem USA. Zacznijmy od założonego najwcześniej Celestrona…

Poprzednikiem Celestrona był Valor Electronics, firma elektroniczna produkująca głównie komponenty wojskowe, założona w 1955 roku przez Toma Johnsona. Johnson zaangażował się w produkcję teleskopów od momentu kiedy zbudował 6-calowy teleskop Newtona dla swoich dwóch synów. W 1960 roku Johnson założył oddział Valor „Astro-Optical”, który później stał się Celestronem.

W 1964 roku Johnson otworzył „Celestron Pacific” jako oddział firmy Valor Electronics, oferujący teleskopy Schmidta-Cassegraina od 4 aż do 22 cali. W 1970 roku Celestron wprowadził na rynek tubę „C8” o ogniskowej 2032 mm, pierwszą z nowej linii teleskopów zbudowanych przy użyciu metod opracowanych przez Celestrona do produkcji dużych teleskopów Schmidta-Cassegraina przy stosunkowo niskim koszcie. Modele te mocno popchnęły do przodu rozwój amatorskich społeczności astronomicznych w USA.

Celestron został przejęty przez Tasco w 1997 roku i niemal przestał działać 4 lata później gdy Tasco rozpoczęło poszukiwania nabywcy w wyniku zagrożenia utraty płynności finansowej firmy. Meade rozpoczęło negocjacje w sprawie fuzji, ale Federalna Komisja Handlu zablokowała próbę. W czerwcu 2002 roku Wind Point Partners, wówczas spółka macierzysta Bushnell Performance Optics, nabyła markę Tasco i całą własność intelektualną firmy…z wyjątkiem Celestrona.

Sąd upadłościowy zezwolił na sprzedaż firmy Celestron z powrotem jej pierwotnym właścicielom i w ich rękach pozostawała do kwietnia 2005 roku, kiedy to została przejęta przez SW Technology Corporation, spółkę zależną od Synta Technology Corporation z Tajwanu.

Założona w 1972 roku przez Johna Diebela, firma Meade rozpoczęła jako wysyłkowy sprzedawca niewielkich refraktorów i akcesoriów do teleskopów, produkowanych przez japońską firmę Towa Optical Manufacturing Company. Meade rozpoczęło produkcję własnej linii produktów w 1976 roku, wprowadzając rok później na rynek modele teleskopów 6″ i 8″. W 1980 roku firma weszła na rynek teleskopów systemu Schmidt-Cassegrain, który do tej pory był zdominowany przez Celestron Corporation.

Meade ma długą historię sporów z innymi firmami o naruszenie ich patentów, szczególnie z jego niegdyś największym rywalem – Celestronem. W sierpniu 2008 roku Meade zmodyfikowało swoją linię teleskopów Schmidta-Cassegraina, wprowadzając zmiany w powierzchniach optycznych, określane jako „zaawansowaną optyką bez komy” (ACF Optics).

Wcześniejsze zakłady produkcyjne Meade znajdowały się w 6542 Millikan Avenue w miejscowości Irvine i były one używane w latach 90. Nastepnie produkcja Meade została przeniesiona do nowego zakładu produkcyjnego znajdującego się w 6001 Oak Canyon, również w Irvine. Zakład w Oak Canyon był używany przez około dekadę do 2009 roku, po czym produkcja została przeniesiona do zakładu w w meksykańskim mieście Tijuana tuż przy granicy z USA.

W październiku 2013 roku Meade Instruments zostało przejęte  przez chińskiego producenta Ningbo Sunny Electronic po „licytacji” z Orionem (Orion oferował 4,5 mln $, Ningbo Sunny 5,5 mln $) oraz innym chińskim gigantem JOC (Jinghua Optical Electronics Company) – obecnym właścicielem Explore Scientific i Meade Instruments Europe GmbH & Co. KG (czyli przejętej przez Meade Instruments w 1999 roku marki Bresser, w 2009 roku kupionej przez chińczyków). W dniu 4 grudnia 2019 roku Meade Instruments Corp. został poddany sądowej procedurze restrukturyzacyjnej w amerykańskim sądzie rejonowym dla Central District of California pod numerem sprawy 19-14714.

Firma Orion Telescopes & Binoculars została założona w garażu w Santa Cruz w Kalifornii w 1975 roku przez Tima Gieselera, który był jej jedynym prezesem i dyrektorem generalnym. W styczniu 2005 roku Orion został przejęty przez firmę Imaginova, zajmującą się technologiami cyfrowymi, powiązaną z gigantem medialnym CNN. W okresie od połowy lat 90-tych do 2005 roku Orion sprzedawał tylko lornetki, teleskopy i akcesoria pod marką „Orion”, ale wraz z wyżej wspomnianym przejęciem, Orion zaczął sprzedawać również produkty innych marek, w tym okulary Tele Vue czy teleskopy Schmidta-Cassegraina od Celestrona. 

Właśnie pod koniec 2005 roku, Celestron, przejęty właśnie przez Synta Technology Corporation z Tajwanu ogłosił umowę z Orionem, która pozwoliła na dystrybucję teleskopów Schmidt-Cassegrain (OTA) 8, 9,25 i 11 cali (280 mm), pomalowanych na metaliczny szary kolor pod marką „Orion” (tuby Celestrona w oryginale są pomalowane na czarny połysk lub półmatowy pomarańczowy), wraz z montażami marki Orion…również produkowanymi przez Syntę.

W listopadzie 2017 roku Orion został wykupiony przez swoich pracowników. Dzięki temu pozostaje niezależny i w całości należy do amerykańskiego kapitału.

Synta Technology Corporation została założona w Taoyuan na Tajwanie około 1980 roku przez projektanta mechanicznego i optycznego Dazhong Shena (znanego również jako David Shen). W 1988 roku Synta wraz z inwestorami z Kanady założyła Synta Optical Technology Co. Ltd (od 1992 roku z siedzibą w  Suzhou w Chinach), początkowo produkującego wyłącznie okulary, a od momentu przeniesienia do Suzhou również teleskopy 4,5 ” – 114 mm w systemie Newtona dla Celestrona i Tasco. W 1993 roku w ofercie firmy pojawiły się pierwsze refraktory. W 1999 roku Synta założyła markę Sky-Watcher z siedzibą w Richmond w Kolumbii Brytyjskiej w celu dystrybucji produktów w Kanadzie i Europie, a od końca 2000 roku również na rynek w USA. W 2000 roku rozpoczęto produkcję teleskopów na montażu Dobsona, rok później pierwsze tuby w systemie Maksutowa-Cassegraina, a w 2004 roku pierwsze własne apochromaty ED-APO. Od 2008 roku Sky-Watcher współpracuje z Schott AG, niemieckim producentem wysokiej jakości szkła przemysłowego.

W 2005 roku Synta przejęła głównego konkurenta na amerykańskim rynku – Celestrona, kontynuując produkcję produktów Celestron i prowadząc amerykańskie zakłady poprzez SW Technology Corporation, spółkę córkę z siedzibą w Delaware. Synta prowadzi również dystrybucję pod nazwą Acuter i produkuje części do teleskopów i lornetek Orion.

https://www.courthousenews.com/2019/10/telescopes