15 zasad udanych obserwacji

przez · 18 maja 2021

Obserwacje astronomiczne mogą sprawić trochę niespodziewanych kłopotów, szczególnie przy pierwszych podejściach, więc być może ten krótki przewodnik pomoże Ci jak najlepiej wykorzystać te cenne chwile z nowym teleskopem czy lornetką. Niektóre z tych 15 wskazówek wydają się oczywiste (część już pojawiła się w innym tekście na blogu), ale inne mogą być pewnym zaskoczeniem nawet dla niektórych bardziej doświadczonych miłośników obserwacji nocnego nieba. Przeczytaj je, zapamiętaj i wykorzystaj w praktyce. Być może staniesz się dzięki temu nieco lepszym obserwatorem, a same obserwacje staną się bardziej satysfakcjonujące.

  • DOSTOSUJ OCZY DO CIEMNOŚCI

Adaptacja do ciemności to proces, w którym oczy zwiększają swoją wrażliwość na słabe oświetlenie. W ciągu pierwszych 30 minut czułość wzrasta 10 000-krotnie, po czym następuje niewielki wzrost. Jednak krótka ekspozycja na jasne światło tymczasowo cofa ten ciężko wypracowany wzrost. To, ile tracisz adaptacji do ciemności, zależy mniej od intensywności, a znacznie więcej od czasu trwania ekspozycji na światło. Pojedynczy błysk stroboskopu powoduje mniejsze szkody niż zwykłe jasne światło trwające sekundę lub dłużej. W nocy Twoje oczy są najbardziej wrażliwe na światło czerwone, co oznacza, że ​​przy danej jasności zobaczysz więcej używając tego koloru. Użyj czerwonej latarki, dostosuj jej intensywność do najniższego użytecznego poziomu, a następnie używaj jej tylko do krótkiego spojrzenia na obiekt, który oświetla. Jeśli korzystasz ze smartfona, użyj nocnego trybu dostępnego we wszystkich popularnych aplikacjach astronomicznych.

  • UNIKAJ ZMĘCZENIA OCZU

Rób krótkie przerwy podczas sesji obserwacyjnej i wykonuj proste ćwiczenia oczu co około 20 minut. Na przykład lekko zakryj oczy dłońmi i zrelaksuj się przez 60 sekund. Lub po prostu odwróć wzrok od okularu i przewracaj oczami w górę, w dół, dookoła i na boki przez 20 sekund; następnie zrelaksuj się z zamkniętymi oczami przez kolejne 30 sekund.

  • ROZWAŻ OPASKĘ NA OCZY

Część obserwatorów amatorów zakłada opaskę na oko obserwacyjne podczas ustawiania sprzętu. Zakładaj go tak długo, jak to możliwe, przed rozpoczęciem sesji. Zostaniesz nagrodzony w pełni przystosowanym do ciemności okiem, gdy będziesz gotowy do rozpoczęcia obserwacji. Następnie, patrząc przez okular, przysuń łatkę do oka nieobserwującego. Dzięki temu możesz mieć otwarte oczy, co jest techniką zmniejszającą zmęczenie oczu.

  • NIE ZANIEDBUJ WITAMINY A I OGÓLNEGO ZDROWIA OCZU.

Dieta uboga w witaminę A może prowadzić do zaburzeń widzenia w nocy, a nawet do tzw. kurzej ślepoty (niedowidzenie o zmierzchu). Odpowiednie spożycie witaminy A z pokarmów, takich jak jajka, ser, podroby, marchew czy większość zielonych warzyw, pomoże zapewnić odpowiednią jakość widzenia w nocy. Innymi sprzymierzeńcami Twoich oczu są nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, resweratrol, karotenoidy, witamina C, E, D3 oraz minerały takie jak cynk, selen i miedź.

Na funkcjonowanie oczu, a tym samym wzroku, wpływa nie tylko nasz sposób odżywiania, ale i tryb życia. Na pracy narządu wzroku i komforcie widzenia odbijać się mogą: wielogodzinna praca przy komputerze, czytanie przy złym oświetleniu, długie oglądanie telewizji, długotrwałe przebywanie w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach czy niedostateczna ilość snu.

  • ZAPOMNIJ O ALKOHOLU

Piłeś – nie obserwuj! Jeśli chcesz jak najlepiej wykorzystać sesję obserwacyjną. Dlaczego? Alkohol upośledza wzrok, pewnie nie jest to żadne zaskoczenie. Jeśli przed wyjściem na obserwacje popijamy sobie lampkę wina do kolacji, czy piwo na spotkaniu z przyjaciółmi, mogą pojawić się pewne symptomy wpływu alkoholu na Twoje widzenie, takie jak lekkie zamglenia, zawroty… wszystko zależy od tego ile tych lampek, czy ile piw wypijesz i oczywiście jaka jest tolerancja Twojego organizmu na spożywanie alkoholu. Alkohol może również obniżyć wrażliwość oczu na kontrast w odbieranym obrazie. Dlatego problematyczne staje się wtedy odróżnienie podobnych kolorów w ich różnych odcieniach.

  • POGODA I STABILNOŚĆ ATMOSFERY

Niektóre czynniki atmosferyczne wskazują na jakość „widzenia” lub stabilność obrazu astronomicznego. Masa powietrza chłodniejsza niż ziemia wytworzy puszyste cumulusy i niestabilne powietrze, ale zwykle jest ono stosunkowo wolne od pyłu. Masa powietrza cieplejsza od ziemi wytworzy chmury warstwowe, zamglenie lub mgłę i będzie zawierać duże ilości pyłu, ale obrazy w okularze będą stabilniejsze. Złe warunki obserwacyjne są prawie zawsze gwarantowane co najmniej 24 godziny po przejściu frontu (granica między masami ciepłego i chłodnego powietrza) lub niżu (wydłużony obszar niskiego ciśnienia). Obraz może być bardzo dobry przy cienkich chmurach typu cirrus w górze, ale będzie odwrotnie, gdy wysokie chmury połączą się z wiatrem bocznym na niższych wysokościach.

  • NIE LEKCEWAŻ ZIMNA

Odpowiednie przygotowanie jest niezwykle istotne w przypadku obserwacji w niskich temperaturach. Większość strat ciepła pochodzi z głowy, więc odpowiednia czapka będzie bardzo ważnym elementem. Ciepło będzie również uciekać do zimnej ziemi przez buty. Ogrzewacze do rąk są doskonałe, ale nigdy nie wytrzymują przez cały czas określony na opakowaniu. Trzymaj ocieplacze w bocznych kieszeniach i wsuwaj je, i wyjmuj w razie potrzeby. Wartswowe ubranie „na cebulkę” wydaje się być oczywistością. 

  • POZNAJ JAKOŚĆ NIEBA SWOJEJ MIEJSCÓWKI

Nie ma lepszego miernika jakości miejsca obserwacji niż bezpośredni pomiar limitu wielkości wizualnej. Większość obserwatorów określa tę wartość dla swojej miejscówki, identyfikując najsłabszą gwiazdę, jaką widzą, zwykle w pobliżu zenitu (punkt na niebie bezpośrednio nad głową). Inni używają metody opracowanej przez obserwatorów meteorów, którzy liczą liczbę widocznych gwiazd w określonych z góry asteryzmach. Oczywiście jeśli dysponujesz miernikiem fotometrycznym (np SQM-L), użycie go będzie najprostszym i najlepszym rozwiązaniem. 

  • UWZGLĘDNIJ KRZESŁO I DRABINĘ

Jeśli w ogóle czujesz się niekomfortowo przy teleskopie, będziesz robić mniej obserwacji, a obserwacje, które wykonasz, będą mniej satysfakcjonujące i mniej dokładne. Dlatego pomyśl o dobrej jakości krzesełku obserwacyjnym. Takie akcesorium powinno mieć trzy główne cechy: solidną konstrukcję; łatwą regulację wysokości i podparcie dla pleców. Krzesła obserwacyjne działają dobrze w przypadku korzystania z refraktorów i teleskopów Maksutova/Schmidta-Cassegraina, które mają wyciągi okularowe na dolnych końcach tubusów. Jednak w przypadku dużych tub montowanych na montażu Dobsona czasem potrzebna jest drabinka. Proponuję zakup składanej drabinki użytkowej z tacką. Takie drabinki mają zwykle szerokie, gumowane stopnie, a tacka jest użyteczna, gdy trzeba zmienić okulary lub filtry.

  • ZAPLANUJ SWOJĄ „NIEBIAŃSKĄ PODRÓŻ”

Przed sesją obserwacyjną przemyśl co chcesz zobaczyć. Na przykład wyruszając na łowy pod kątem mgławic planetarnych zadaj sobie następujące pytania: Czy widzisz gwiazdę centralną? Przy jakim powiększeniu? Jaki kształt ma mgławica? Czy widać jakiś kolor? I tak dalej. Analogiczne pytania postaw sobie w przypadku każdego typu obiektów, które masz w planach. Pytania pobudzą twoją pamięć i przypomną Ci o szukaniu pewnych typowych szczegółów – zwłaszcza gdy przyjdzie zmęczonenie i znużenie. 

  • TEMPERATURA TELESKOPU = TEMPERATURA OTOCZENIA

Nie żałuj czasu na doprowadzenie temperatury teleskopu do wartości możliwie bliskiej temperatury otoczenia. Jeśli widzisz nieostry/falujący obraz dość jasnej gwiazdy, masz problem. Najlepszym rozwiązaniem jest po prostu odczekanie kilkunastu/kilkudziesięciu minut (w zależności od wielkości i konstrukcji teleskopu), a dodatkową pomocą będzie wentylator (czasem montowany fabrycznie w niektórych modelach), który usuwa cieplejsze powietrze z tubusu teleskopu i szybciej doprowadza lustro do tej samej temperatury, co powietrze otoczenia.

  • ZAPISZ SWOJE OBSERWACJE

Ulubionym instrumentem wielu obserwatorów jest rejestrator cyfrowy (dyktafon lub nawet telefon z funkcją dyktafonu), do którego można kierować swoje uwagi przy teleskopie i zapisać całość relacji z obserwacji później. Doświadczeni obserwatorzy zapisują swoje obserwacje albo w dzienniku, albo bezpośrednio na mapach nieba, metodą, która pozwala również na tworzenie szkiców.

  • METODA ZERKANIA I STUKANIE W TELESKOP

Kiedy obserwujesz obiekt na granicy widoczności w danych warunkach lub szukasz drobnych szczegółów w tych nieco jaśniejszych, użyj techniki czasami nazywanej „metodą zerkania”. Polega ona na patrzeniu na obserwowany obiekt nie bezpośrednio, ale tuż obok niego, tak że nie znajduje się on w centrum pola widzenia. Wydaje się dziwne, ale działa. Odpowiada za to budowa oka. W dostrzeganiu obiektów w bardzo słabym oświetleniu biorą udział pręciki, które są rozmieszczone wokół, a nie w centralnej części siatkówki oka. Dodatkową pomocą w takim przypadku może być delikatnie stuknięcie w mocowanie lub tubus teleskopu albo powolne poruszanie tubusem. To naprawdę pomaga w wyłoweniu dodatkowych szczegółów!

  • NIE DAJ SIĘ OWADOM

Niewiele jest bardziej irytujących zjawisk w czasie obserwacji w ciepłe leptnie noce niż towarzystwo komarów. Najskuteczniejsze środki na komary zawierają DEET, skrót od N, N-dietylo-metatoluamidu. Eksperci sugerują pokrycie nim odzieży, a także odsłoniętej skóry. Większość tkanin ma grubość około 1 mm, ale przeciętna trąbka komara ma 2 mm długości. DEET nie powstrzyma komara przed zbliżeniem się, ale może powstrzymać komara przed ukąszeniem poprzez zablokowanie czułek owada wrażliwych na kwas mlekowy.

Jeśli dotarłeś/aś do tego miejsca, mam nadzieję, że ten mały przewodnik po obserwacjach chociaż w niewielkim stopniu pomoże Ci w rozpoczęciu podróży po nocnym niebie. Powodzenia!

Inne teksty przydatne „na początek”:

Więcej w dziale z poradnikami – https://astrofan.pl/category/poradnik/

 

747 views

Tagi:

Możesz również polubić…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *