Quaoar również z pierścieniem
Naukowcy odkryli nowy system pierścieni wokół planetoidy Quaoar na skraju Układu Słonecznego. Pierścień znajduje się znacznie dalej niż jest to typowe dla pierścieni poznanych wcześniej, co stawia pod znakiem zapytania obecne teorie dotyczące ich powstawania. W badaniu kierowanym przez Federalny Uniwersytet Rio de Janeiro w Brazylii wzięło udział 59 naukowców z całego świata.
Tajemniczy obiekt, kryjący się pod nazwą Quaoar jest w przybliżeniu o połowę mniejszy od Plutona (średnica ok. 1100 km) i krąży wokół Słońca w średniej odległości 43,5 j.a., po orbicie nachylonej do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 8°. Na jeden obieg wokół Słońca potrzebuje około 289 lat. Został odkryty 4 czerwca 2002 w Obserwatorium Palomar przez Michaela Browna i Chada Trujillo przy pomocy Teleskopu Samuela Oschina, w ramach programu Caltech Wide Area Sky Survey. Planetoida otrzymała początkowo oznaczenie 2002 LM60. Nazwa „Quaoar” pochodzi z kultury Indian ze szczepu Tongva i oznacza pradawne bóstwo stwórcze. Wokół Quaoara (w odległości niecałych 14.000 km) krąży jeden znany księżyc (Weywot) o średnicy ok. 80 km. Quaoar jest kandydatem na planetę karłowatą i w ten sposób również funkcjonuje w niektórych źródłach, jednak nie został jeszcze włączony do tego grona przez Międzynarodową Unię Astronomiczną.
Odkrycia, którego opublikowano w Nature, dokonał międzynarodowy zespół astronomów przy użyciu HiPERCAM – niezwykle czułej, szybkiej kamery opracowanej przez naukowców z University of Sheffield, która jest zamontowana na największym na świecie teleskopie optycznym (10,4 metra średnicy lustra głównego) – Gran Telescopio Canarias (GTC) na La Palmie. Pierścienie są zbyt małe i słabe, aby można je było zobaczyć bezpośrednio na obrazie. Zamiast tego naukowcy dokonali odkrycia, obserwując zakrycie, kiedy światło gwiazdy w tle zostało zablokowane przez planetkę, w czasie jej ruchu wokół Słońca. Wydarzenie trwało mniej niż minutę, ale zostało niespodziewanie poprzedzone i zakończone dwoma spadkami jasności, wskazującymi na system pierścieni wokół Quaoar.
Układy pierścieniowe są stosunkowo rzadkie w Układzie Słonecznym. Oprócz dobrze znanych pierścieni wokół planet olbrzymów Saturna, Jowisza, Urana i Neptuna tylko dwie mniejsze planety posiadają pierścienie – Chariklo i Haumea. Wszystkie wcześniej znane układy pierścieni są w stanie przetrwać, ponieważ krążą blisko ciała macierzystego, dzięki czemu siły pływowe zapobiegają akrecji materiału pierścienia i tworzeniu księżyców. Tym, co sprawia, że system pierścieni wokół Quaoar jest niezwykły, jest to, że leży on w odległości ponad siedmiu (dokładnie 7,4) promieni planetarnych – dwa razy dalej niż to, co wcześniej uważano za maksymalny promień zgodnie z tak zwaną „granicą Roche’a”, czyli maksymalną odległością, w której uważano, że systemy pierścieni mogą przetrwać. Dla porównania, główne pierścienie wokół Saturna leżą w odległości 3-krotnego promienia planety. To odkrycie zmusza zatem do ponownego przemyślenia teorii powstawania i utrzymywania się pierścieni.
Więcej informacji:
318 views
